صنعت جهانگردي در جهان :
بر اساس آخرين داده هاي سازمان جهاني جهانگردي ،كه در ژانويه سال 2000 گردآوري و در ماه مارس 2000 انتشار يافته است، تعداد گردشگران در سطح جهان در سال 1999 براير با 657 ميليون نفر بوده است ،كه نسبت به سال قبل ،رشدي برابر با 3.2% داشته است .در همين سال نيز درآمد جهاني حاصل از جهانگردي برابر با ،حدود 455 بيليون دلار آمريكا بوده است.
طبق آخرين داده ها (در سال 1999) فرانسه درصدر كشور هاي توريست پذير جهان قرار داشته و بعد از آن به ترتيب كشور هاي اسپانيا،آمريكا،ايتاليا،چين،انگليس،مكزيك،كانادا،لهستان و اتريش قرار داشته اند .
در سال 99 ايالات متحده آمريكا بيشترين درآمد ارزي رااز صنعت جهانگردي جهاني با درآمدي بالغ بر 73 بيليون دلار به خود اختصاص داده است .همينطور بشترين هزينه پرداخت شده در صنعت جهانگردي نيز توسط ايلات متحده آمريكا برابر با 56.1 بيليون دلار در سال 1998 بوده است .
صنعت جهانگردي در ايران :
صنعت جهانگردي در ايران از نيم قرن پيش با تشكيل اداره اي به نام “امور جهانگردي” در وزارت كشور شكل گرفت، تا فعاليت هايي در زمينه ايجاد تسهيلات مربوط به اين صنعت را انجام دهد.اداره“امور جهانگردي” در سال 1320 جاي خود را به “شوراي عالي جهانگردي” داد .اين سازمان كه به عنوان متولي بخش جهانگردي در كشور محسوب مي شود، در طي ساليان متمادي ،كه بيش از هفتاد سال از عمرآن ميگذرد، دستخوش تغييرات و تحولات گوناگوني گرديد.
نهايتاَ در سال 1383 با ارائة لايحه دولت وبا تصويب مجلس شوراي اسلامي با عنوان سازمان ميراث فرهنگي وگردشگري و زير نظر رياست جمهوري شكل تازه اي به خود گرفت.تا بتواند با ايجاد راهكارهاي مناسب،جهت بهرهبرداري از ظرفيتها و قابليتهايبالقوه گردشگري در كشورمان سالانه پذبراي تعداد زيادي جهانگرد باشد .
درطي سالهايي كه از زمان تشكيل اين سازمان مي گذرد ،همواره برنامه هاو طرح هاي متعددي جهت توسعة جهانگردي كشور،مطرح و گاهي نيز اجرا شده است.
يك از برنامه هايي كه در اواسط دهه 40 و در اوابل دهة 50 با توجه به درآمد هنگفت ناشي از فروش نفت و روياي تبديل شده ايران به جرگة كشورهاي پيشرفتة صنعتي جهان مطرح گرديد.
اين برنامه كه در قالب برنامه عمراني پنج ساله چهارم كشور(51-46)جهانگردي به عنوان يك بخش مستقل در نظر گرفته شد. در سال 1350،يك سال قبل از پايان برنامه عمراني چهارم،قرارداد طرح جامع توسعه جهانگردي ايران،بين سازمان برنامه و شركت خارجي توريست كنسولت منعقد شد .
طبق اين قرارداد توريست كنسولت ابتدا به مطالعه همزمان بازارهاي موجود تقاضا براي جهانگردان در كشور و بررسي سياست ها،منابع،اولويتهاو تسهيلات جهانگردي ايران مي پرداخت و سپس نتايج حاصله را با منابع موجود كشور براي جذب جهانگردان و ايرانگردان تطابق مي داد.انجام اين طرح حدود دو سال و نيم (از مهر 1350تا1352)به طول مي انجاميد.
اين طرح يك ار مهمترين طرح هاي ارائه شده در صنعت گردشگري ايران در قبا از انقلاب محسوب مي شود، كه متاسفانه طرح فوق كه شامل چندين مجلد و بالغ بر 2000 صفححه و نقشه است،متاسفانه هيچگاه امكان اجرا را نيافت.
همچنين در طي همان سالها،چندين طرح مطالعاتي انجام گرفت،ولي هرگزبه مرحلة اجرا و عمل درنيامد ،كه موارد زير ازآن جمله است :
• طرح جامع جهانگردي كرانه هاي درياي خزر
• طرح ايجاد مراكزجهانگردي در كلاردشت و دشت نظير
• طرح ايجاد مراكز جهانگردي در كرند
• طرح جامع آبهاي معدني سرعين و لاريجان
• طرح جامع جهانگردي جزاير كيش ومينو
• طرح جامع جهانگردي سد لتيان

صنعت جهانگردي ايران بعد ازانقلاب :
در سال 1358 به منظور جلوگيري از تداخل وظيفه و هماهنگ نمودن فعاليت هاي مسائل مربوط به امرجهانگردي در جهت اعمال سياست صرفه جويي ،طبق مورخ 11/8/58 شوراي انقلاب چهار شركت(شركت سهامي گشتهاي ايران،شركت سهامي مركز خانه هاي ايران،شركت سهامي مراكز جهانگردي براي ورزشهاي زمستاني،شركت سهامي تاسيسات جهانگردي)در يكديگر ادغام گرديدو تحت عنوان سازمان مراكز ايرانگردي و جهانگردي با ساختار وخط مشي هاي جديدو هدف متمايزاز گذشته شكل گرفت.(دبيرخانة شوراي عالي ايرانگردي و جهانگردي،1373: 33)
اساساَ پس از پيروزي انقلاب اسلامي،ورود جهانگردان در سطح بين المللي به كشورافت شديدي پيدا كرد و علل عمدة اين كاهش شديد پس از انقلاب را بايد دگروني ارزش هاي حاكم بر جامعه،وقوع جنگ تحميلي و عوارض وابسته بدان و عوامل ديگري دانست كه در ذيل فهرست واربه برخي از آنها اشاره مي شود:
• مشخص و مصوب نبودن اهداف و سايتهاي جهانگردي
• تبليغات استكبار جهاني به منظور مخدوش نمودن چهرة انقلاب اسلامي و ايجاد مشكلات سياسي واجتماعي در سطح بين المللي براي به انزوا كشيدن جمهوري اسلامي
• عدم تطبيق و هماهنگي جهانگردان برخي از كشورهابا فرهنگ اسلامي
• كمبود امكانات مال براي توسعه و تجهيز تاسيسات مورد نياز صنعت جهانگردي
• عدم هماهنگي و همكاري ميان سازمان هاو نهاد هاي مرتبط با اين مسئله
• بي ثباتي قيمتها،تورم و چند گانگي قيمتها
ب)عوامل دروني:
• كمبود نيروي انساني متخصص به لحاظ خروج اين دسته كاركنان از اين بخش
• كمبود تاسيسات اقامتي براي پذيرايي ازگردشرانداخلي و خارجي
• فقدان نيروي كارآمد متخصص و با تجربه در سطح مديدريت و راهبرد صنعت ايرانگردي و جهانگردي.
بطور كلي در سالهاي اخير سعي شده است كه مشلات موجود در راه توسعه صنعت گردشگري ،نظير وجود قوانين مختلف دست و پاگيرو موازي، مشكلات صدور ويزا،گمركات،مشكلات اقامتي و غيره مرتفع شود و يا اينكه دسته كم تخفيف يابد ،كه نتايج اين اقدامات تا حدودي مثبت بوده است.
بدين ترتيب در سالهاي اخير تعداد گردشگران خارجي و ورودي (گردشگران فرهنگي)و درآمد ارزي حاصل نيز روندي افزايشي داشته است،اگرچه تا دستيابي به سطح آمارهاي جهاني موجود،فاصله زيادي وجود دارد .

گردشگري در بسياري از كشورهاي بزرگ و كوچك جهان، يكي ازبزرگ‌ترين و سودآورترين صنايع است. كشور ايران با پيشينه تمدني كهن و جاذبه‌هايمتنوع و موقعيت برجسته اقليمي، ضمن آنكه خواهان منافع اقتصادي از جمله اشتغال‌زاييو درآمد ارزي است، بر حفظ ارزش‌هاي متعالي و هويت فرهنگي، تمدني خود نيز تاكيددارد.
كشور ايران عليرغم غنا و تنوع فرهنگي، ‌تمدني،‌ زيست محيطي و آداب و رسوم،جايگاه و سهم متناسب با خد را در صنعت گردشگري كسب نكرده است. هدف كلي اين تحقيقسهم متناسب با خود را در صنعت گردشگري كسب نكرده است. هدف كلي اين تحقيق، شناساييعلل عقب‌ماندگي ايران در صنعت توريسم است. تا بتوان بر اساس آن، راه‌كارهاي مناسبجهت استفاده لازم از آنها را فراهم نمود.
بدين ترتيب مي‌توان اميدوار بود كه درصورت تقويت اين عوامل بتوان در اين زمينه به رشد چشمگيري دست پيدا نمود. با در نظرگرفتن اهداف تحقيق، مي‌توان سوالات زير را با توجه به فرضيات مطروحه مورد توجه قرارداد:
1- چه عواملي بر توسعه صنعت گردشگري در ايران مؤثر هستند؟
2- درجه اهميتهر يك از عوامل چگونه است و مؤثرترين آنها چه عاملي است؟
3- چگونه مي‌توان دررفع عوامل مؤثر اقدام نمود و شرايط لازم را براي توسعه صنعت گردشگري مهيانمود؟
در اين تحقيق تلاش شد تا با استفاده از روش تحقيق ميداني. پاسخي برايپرسشهاي مورد نظر يافته و پس از آن به اعلام عوامل مؤثر پرداخته شود.
عوامل موردنظر كه مبنايي براي ارايه فرضيات بوده و تحقيق مذكور بر مبناي آن طرح‌ريزي شد،عبارتند از اينكه وجود امنيت بعنوان مهمترين عامل، لزوم هماهنگي و همكاري بينسازمان‌هاي مربوطه، نياز به امكانات زيربنايي و خدمات گردشگري و همچنين لزوم ايجادسيستمي يكپارچه جهت بازاريابي و تبليغات بين‌المللي از عوامل اثرگذار بر رشد وتوسعه صنعت جهانگردي بشمار مي‌رود.
با توجه به نتايج آماري كسب شده، فرضيه اولكه عامل امنيت را مهمترين عامل تأثيرگذار بر رشد و توسعه صنعت جهانگردي در ايراندانسته و فرضيه‌هايي كه عامل امكانات زيربنايي، عامل يكپارچگي بازاريابي و تبليغاتگردشگري و عامل لزوم ايجاد هماهنگي و همكاري در سازمان‌ها و نهادهاي مرتبط در صنعتگردشگري را جزو عوامل تأثيرگذار بر رشد و توسعه صنعت جهانگردي در ايران مي‌دانند،تاييد گرديده است.
در نهايت، با توجه به تحقيق انجام شده و همچنين تجزيه و تحليلاطلاعات بدست آمده، در جهت شناسايي راهكارهاي رشد و توسعه صنعت گردشگري بين‌الملليدر ايران، مواردي پيشنهاد گرديده است.

جهانگردی و امنیت اجتماعی