مقدمه

استرس هر نوع محرك يا تغيير در محيط داخلي و خارجي است كه ممكن است باعث اختلال در تعادل حياتي بدن گردد و در شرايط خاصي بيماري زا باشد . استرس دوران بلوغ باعث هيجان ها ، مشكلات عاطفي و گاهي رواني مي شود مي توان گفت كه اشكالات عاطفي نوعي واكنش نسبت به تغييرات و انقلابات طبيعي دوران بلوغ است . ( احمدي ، 1383)

استرس نوعي نياز جسمي يا ذهني است كه در ما پاسخ هاي خاصي را بر مي انگيزد و به ما امكان مي دهد تا با خطر مبارزه كنيم يا از آن بگريزيم . مقادير كم استرس قادر است عملكرد شما را در اوضاع و احوال خاصي مثل ورزش و كار بهبود بخشد اما استرس بيش از حد به سلامت شخصي آسيب مي رساند . با مشخص نمودن شرايط استرس زا و يافتن راه هايي براي مقابله با آن ، قادر خواهيم بود ، استرس هاي مضر را به حداقل برسانيد . هدف پژوهش حاضر بررسي ميزان استرس در دانش آموزان دختر مدرسه راهنمايي حضرت معصومه شهرستان ايذه در سال تحصيلي 89-88 است .

بيان مسئله :

عوامل متعدد و بي شماري هستند كه باعث استرس مي شوند يا استرس موجود را تشديد مي كنند كه ي يكي از اين عوامل تغيير وضعيت جسماني مي باشد كه اغلب به هنگام بيماري هاي مزمن كه با درد و عذاب بسيار زيادي همراه است . استرس مداوم و دائمي مي شود وابستگي هاي جسماني كه بر اثر عوامل همچون نابينايي ، ناشنوايي ، از دست دادن اعضاي بدن و مشكلات حركتي به وجود مي آِيند . تا سبب افزايش اضطراب ، عصبانيت و تنش مي شود . ( كهانا 1382، ص37)

با توجه به اين كه موضوع استرس موضوع تازه اي است اما در دنياي امروزه كه در آن ساكن شده ايم معمولاً استرس به حوادث فيزيكي و واقعي بر مي گردد واقعيت اين است كه استرس در افراد گوناگون با شكل هاي متفاوتي بروز مي كنند و مي تواند منشا مشكلات متعدد و جدي در سلامت ما باشد .

در ارتباط با استرس تحقيقاتي در شهرستان ها توسط احمدي (1380) بلوغ استرس و فشار است . استرس هر نوع محرك يا تغيير در محيط داخلي و خارجي است كه ممكن است باعث اختلال در تعادل بدن گردد و در شرايط خاص بيماري زا باشد استرس دوران بلوغ باعث هيجان ها ، مشكلات عاطفي و گاهي رواني مي شود مي توان گفت كه اشكالات عاطفي نوعي واكنش نسبت به تغيير است و انقلابات طبيعي دوران بلوغ است .

واكنش فرد در برابر استرس ها به آسيب پذيري هاي او ، نقاط قوت شخصيت و تجاربي كه در طول زندگي داشته است بستگي دارد . گاه استرس شدت كمي دارد ولي تعادل رواني شخص را بر هم مي ريزد . حال آن كه همان استرس در فرد ديگر تاثير خاصي نمي گذارد . براي مثال ،فرض كنيم در منطقه اي يك بلاي طبيعي افتاده است بعضي از افراد در مقابل آن مقاومت نشان مي دهند . و گروهي ديگر به بيماري رواني مبتلا مي شوند .

عوامل استرس زا انواع مختلفي دارند . گروهي از آنها فيزيكي هستند . مثل يك بيماري كوتاه مدت بعضي ديگر جنبه رواني دارند ، مانند فقدان فرد مورد علاقه به علت جدايي يا مرگ .

عوامل اجتماعي هم مطرح هستند . مثل مشكلات اقتصادي يا فقر ، هر گاه استرس از لحاظ شدت و مدت خارج از تحمل فرد باشد ، زندگي روزمره او مختل مي شود و تغييرات غير طبيعي در رفتارهاي او به وجود مي آيد .

در شهرستان ها انجام شده است كه هر كدام داراي روايي و اعتبار لازم هستند اما در محدوده جغرافيايي شهرستان ايذه تاكنون تحقيقي در اين زمينه صورت نگرفته است لذا در اين تحقيق تلاش شده است كه به اين سوال پاسخ داده شود كه ميزان استرس دانش آموزان دخترانه سوم راهنمايي مدرسه راهنمايي حضرت معصومه به چه ميزان است .

اهميت و ضرورت موضوع تحقيق

در فيزيولوژي ، استرس به صورت واكنش هاي داخلي بدن در برابر آثار فيزيكي نامطلوب مانند گرما و سرماي شديد ، تنگنا و مضيقه ، فقر ، ضايعه ، درد ، عفونت و مسموميت شديد و ... تعريف شده است . بدن براي غلبه بر اين شرايط فيزيكي غير طبيعي و كسب تعادل حياتي ، تغييرات داخلي شيميايي و هورمون متعددي از خود نشان مي دهد . به اين تغييرات « سندرم سازش كلي » گفته مي شود ، هنگامي كه اين انطباق بحراني درست عمل نمي كند در اصطلاح مي گويند كه بدن « افت » كرده است .

همه روزه استرس با مشكلات حل نكردني يك نواخت بررسي مي شود و با موقعيت هاي يك نواخت بدون پاداش روبه رو است . وقتي كه احساس مي شود موضوع اصلي را ذهن مشغول نموده است و مكاني براي تخليه احساسات وجود ندارد معمولاً استرس بروز مي نمايد .

به علت اين كه استرس در سطح وسيعي از دانش آموزان در مدرسه وجود دارد باعث مشكلات و اختلالاتي در يادگيري در رفتار آنان مي شود . با شناخت عوامل ايجاد كننده فشار رواني و معرفي آن به مسئولين دست اندر كار آموزش و پرورش و مديران مدرسه در كاهش فشار رواني اقدام شود . عامل ايجاد استرس هر چه باشد ما بايد براي كاهش تاثيرات آن بر جسم و ذهن خود راه هايي بيابيم چنانچه مي توانيم كليه عوامل به وجود آورنده استرس را بر طرف كنيم و آن ها را از بين ببريم و با توجه به نتايج فوق انجام اين پژوهش يك ضرورت است و با توجه به اين كه در ايذه اين كار را انجام نداده است يك ضرورت است .

اهداف تحقيق

هدف كلي :

بررسي ميزان استرس در دانش آموزان دختر مدرسه راهنمايي شهر ايذه در سال تحصيلي 89-88

فرضيه

ميزان استرس در دانش آموزان پايه سوم راهنمايي مدرسه حضرت معصومه چه مقداري است ؟

تعريف متغيرها ( نظري و عملياتي )

استرس : در اصطلاح عام به تنش ، فشار يا افسردگي ، استرس گفته مي شود و در اصطلاح پزشكي هم استرس به افزايش فشار و تنش در سيستم و ساختار بدن دلالت مي كند ، همان آمادگي جسمي وذهني بالايي كه لازمه برخورد با شرايط و موقعيت هاي حاد و بحراني است .

تعريف عملياتي استرس : عبارت است از نمره هاي كه فرد در پرسشنامه استرس به دست مي آورد .

تعريف واژه ها و اصطلاحات

تعاريف نظري

استرس : در اصطلاح عام به تنش ، فشار يا افسردگي ، استرس گفته مي شود و در اصطلاح پزشكي هم استرس به افزايش فشار و تنش در سيستم و ساختار بدن دلالت مي كند . همان آمادگي جسمي و ذهني بالايي كه لازمه برخورد با شرايط و موقعيت هاي حاد و بحراني است .

تعاريف عملياتي :

استرس : ميزان استرس و صفات چهارگانه شخصيتي ( اضطراب ، تشويش ، وسواس ، هيستري ) به وسيله پرسش نامه استرس كه توسط ضياء الدين رضاخاني ( برگرفته از كتاب Understanding your self) تهيه و تنظيم شده است مشخص مي شود .

فصل دوم

مباني نظري و پيشينه ي تحقيق

استرس چيست ؟

استرس نوعي نياز جسمي يا ذهني است كه در ما پاسخ هاي خاصي را بر مي انگيزد و به ما امكان مي دهد تا با خطر مبارزه كنيم يا از آن بگريزيم . مقادير كم استرس قادر است عملكرد شما را در اوضاع و احوال خاص مثل ورزش و كار بهبود بخشد اما استرس بيش از حد به سلامت شخصي آسيب مي رساند . با مشخص نمودن شرايط استرس زا و يافتن راه هايي براي مقابله با آن ، قادر خواهيد بود . استرس هاي مضر را به حداقل برسانيد .

در جه بندي استرس حوادث مختلف زندگي

در اصطلاح عام به تنش ، فشار يا افسردگي ، استرس گفته مي شود و در اصطلاح پژوهش هم استرس به افزايش فشار تنش در سيستم و ساختار بدن دلالت مي كند ،همان آمادگي جسمي و ذهني بالايي كه لازمه برخورد با شرايط و موقعيت هاي حاد و بحراني است در فيزيولوژي ، استرس به صورت واكنش هاي دخلي بدن در برابر آثار فيزيكي نامطلوب مانند گرما و سرماي شديد ، .... تعريف شده است . بدن براي غلبه بر اين شرايط فيزيكي غير طبيعي و كسب تعادل حياتي ، تغييرات داخلي شيميايي و هورموني متعددي از خود نشان مي دهد به اين تغييرات «سندرم سازش كلي » گفته مي شود . هنگامي كه اين انطباق بحراني درست عمل نمي كند در اصطلاح گويند كه بدن « افت » كرده است ( كمانا ، 1382، استرس ص12)

فشار رواني پاسخي فيزيولوژيكي به خواستها و تهديدها كه سبب برانگيختن يا تحريك قابليت هاي خاص براي كنار آمدن با اين گونه عوامل است به عبارت ديگر استر س يكي از عوامل دروني است و شرايطي را ايجاد مي كند كه باعث فشار در فرد مي شود و استرس بيشتر تمايل به سمت فشار دارد . ( ميلاني فر ، 1373، سايت ص28)

طبيعت ، همه ي حيوانات را به گونه اي مجهز كرده كه بتوانند از عهده ي استرس بر آيند . در بدن همه ما « عكس العمل استرس » برنامه ريزي شده است . هورمون استرس موجي از آدرنالين است ، دكمه ي قرمز « ستيز يا گريز » را فشار مي دهد و بدين وسيله انرژي زيادي به ما مي دهد تا از عهده ي حادثه اي كه با آن مواجه هستيم بر آييم .