1. تعريف شركت‌هاي سرمايه‌گذار خطر‌پذير)(VC[1] Fund

در كشورهاي پيشرفته يكي از روش‌هاي جذب سرمايه به صنايع در حال رشد، ايجاد نهادهاي مالي با مشاركت سرمايه‌گذاران خصوصي است. گروه‌بندي اين سرمايه‌گذاران خصوصي از شركت‌هاي بيمه، بانك‌ها، صندوق‌هاي بازنشستگي تا اشخاص حقيقي ادامه دارد. تصوير زير زمان سرمايه‌گذاري اين گونه نهادها را در مراحل رشد شركت‌ها نشان مي‌دهد. عموماًVC ها در مراحل توسعه شركت‌ها اقدام به سرمايه‌گذاري مي‌نمايند.

مراحل سرمايه‌گذاري در سازمان‌ها

1.1. طبقه‌بندي سرمايه‌گذاري همگام با مراحل رشد در شركت‌ها

شركت‌ها در مراحل مختلف رشد خود نياز به منابع مالي دارند كه عبارتند از:

• Seed Capital، سرمايه اوليه جهت شروع فعاليت و تبديل ايده به يك محصول مي‌باشد.
• Start Up، سرمايه مورد نياز جهت ايجاد توليد نمونه محصول و شروع فعاليت تجاري است.
• Early Stage، سرمايه‌ مورد نياز جهت توليد انبوه و گسترش فروش شركت است.
• Second Stage، سرمايه مورد نياز براي توسعه بازار و ورود به بازار بورس است.

1.2. شرايط سرمايه‌گذاري VCها

شرايط و مقاطع سرمايه‌گذاري VCها به شرح ذيل است :

- VCها در مقاطعي از رشد سازماني سرمايه‌گذاري مي‌كنند كه ايده اوليه توليد، تبديل به محصولي قابل فروش شده و شركت سرمايه پذير داراي ساختار سازماني جهت تحقق اهداف فروش و توسعه بازار باشد. (درحالي‌كه معمولا شركت‌هايي به دنبال VC ها هستند، كه در مراحل اوليه رشد قرار دارند.)

- VC ها در شركت‌هايي سرمايه‌گذاري مي‌كنند كه داراي رشد بالقوه يا پتانسيل رشدي بالاتر از متوسط صنعت باشند.

- VCها در صنايعي سرمايه‌گذاري مي‌كنند كه رشد آن‌ها از متوسط رشد صنايع ديگر بالاتر باشد.

- VC ها به دليل پذيرش خطر سرمايه‌گذاري، بازدهي بالايي را از آنها انتظار دارند به گونه‌اي كه دوره برگشت سرمايه‌گذاري ايشان بين 3 الي 7 سال باشد و ايشان بتوانند طي اين مدت سرمايه خود را از شركت سرمايه‌پذير خارج نمايند.

- روش‌هاي پيش‌بيني براي خروج VC ها از سرمايه‌گذاري‌هاي انجام شده عموما عرضه سهام در بورس اوراق بهادار ، ادغام يا فروش سهام به شركت‌هاي ديگر است.

- سرمايه‌گذاران خطر پذير معمولا بخشي از سهام و كنترل شركت سرمايه‌پذير را در اختيار خود نمي‌گيرند و از آن چشم‌پوشي مي‌كنند.

- VC ها عموما 20% الي 25% بازده ساليانه براي سرمايه‌گذاري خود انتظار دارند.

- مبالغي كه ايشان وارد يك شركت مي‌كنند بين 500 هزار الي 5 ميليون دلار مي‌باشد.

به‌طور كلي عوامل جذب VC ها به شركت‌ها ، عبارتند از:

- تيم مديريت و سوابق اجرايي درخشان آنان

- بازار هدف متمركز (Niche Market)[2] براي محصولات شركت و حضور موفق دراين بازار به‌عنوان نفر اول

- وجود برنامه مدون توسعه همراه با تخمين نيازهاي مالي، انساني

- شناخت دقيق از بازار هدف

- شناخت دقيق از رقبا و شيوه مقابله با آنان

1.3. مراحل جذب سرمايه

مراحل جذب سرمايه شامل موارد زير است:

- معرفي فرصت‌هاي سرمايه‌گذاري

- تهيه «برنامه كسب و كار»(BP) [3]

- ارزيابي توسط شركت سرمايه‌گذار (توانايي تيم مديريت، برنامه بازاريابي، محصولات، برنامه مالي)

- ارزيابي ارزش سهام شركت سرمايه‌پذير و توافق بر شيوه حضور شركت سرمايه‌گذار در شركت سرمايه‌پذير، ميزان خريد سهام، مالكيت و مسائل حقوقي

مراحل جذب سرمايه و ارزيابي توسط شركت سرمايه‌گذار

1.4. فرآيند بررسي جهت تامين مالي VC ها

فرآيند بررسي شركت سرمايه‌پذير توسط VC ها و يا ساير سرمايه‌گذاران شامل مراحل زير مي‌باشد:

الف) ارزيابي اوليه

در اولين گام، اقدام به تشريح ماهيت و مراحل «برنامه كسب و كار» مي‌شود. در حقيقت اين برنامه تصويري است كه شركت از آينده خود ترسيم كند و هدف اصلي از تهيه آن، تعيين اهداف كمي و عملياتي قابل اندازه‌گيري، براي مديريت و سرمايه‌گذاران بالقوه و ايجاد ابزاري براي كنترل و اندازه‌گيري ميزان موفقيت شركت در تحقق اهداف تعيين شده است. برنامه كسب و كار به طور خلاصه حاوي اطلاعات زير مي‌باشد:

- خلاصه شركت (Company Overview): در اين قسمت به طور خلاصه‌اي از دلايل تشكيل شركت، محصولات و ويژگي‌هاي خاص آن، بازارها و ايده‌هاي خاص موجود، درج مي‌شود.

- كالا و خدمات: در اين بخش توضيح كاملي درباره كالاها، خدمات ارائه شده توسط شركت و ويژگي‌هايي كه آن‌ها را از محصولات مشابه، مجزا مي‌سازد ارائه مي‌شود و نيز ارتباط محصولات توليد شده با نياز بازار و بازارهاي هدف معرفي شده و در مورد مجوزهاي صنعتي و «حق‌امتياز شركت» (patent) نيز توضيح داده مي‌شود.

- تجزيه و تحليل بازار (Market Analysis): دراين بخش بر تحقيق بازار، تحليل صنعت و مشتريان تاكيد مي‌شود. اطلاعات صنعت بايد شامل رقبا، قيمت، حجم بازار، تقسيم‌بندي بازار، پيشرفت‌هاي تكنولوژيك، قوانين دولتي و روندهاي آتي باشد. تحقيقاتي نيز بايد در رابطه با تعداد مصرف كنندگان بالقوه، قدرت خريد آن‌ها و . . . انجام شود. اين تحقيقات، منشاء پيش‌بيني فروش و استراتژي‌هاي قيمت‌گذاري كه با ساير استراتژي‌هاي بازاريابي مرتبط هستند، خواهد بود.

برنامه بازاريابي:

¹ Venture Capital

[2]شركتي در صنعت است، كه به‌عنوان هدف، قسمت‌هايي از بازار را كه ديگران به‌آن توجهي نكرده‌اند، برمي‌گزيند.

3 Business Plan