تماس با ما

فید خبر خوان

نقشه سایت

تمامی فایل ها با تخفیف ویژه در سایت قرار میگیرد. در ضمن برخی محصولات سایت در جمعه با تخفیف 80 درصدی ارائه میشود ...


دسته بندی سایت

پیوند ها

نظرسنجی سایت

بنظر شما دوستان گرامی چه مطالبی در سایت قرار داده شود ؟

اشتراک در خبرنامه

جهت عضویت در خبرنامه لطفا ایمیل خود را ثبت نمائید

Captcha

آمار بازدید

  • بازدید امروز : 62
  • بازدید دیروز : 129
  • بازدید کل : 423794

اسطوره


اسطوره

«مقدمه»

در قرن حاضر كه قرن پيشرفت در علم و فن آوري است. كمتر كسي احساس نياز به گذشته خود مي كند. گذشته اي كه ثمره آن امروز است. براي انسان امروز اسطوره هنوز واژه اي نا آشناست.

زيرا احساس خلأ آنرا درك نكرده است. احساسي كه با هيچ علم و انديشه اي حبران نمي شود. انسان نخستين با اسطوره به دنيا مي آيد، زندگي مي كند و از دنيا مي رود. اسطوره هستة اصلي زندگي اوست. پاسخ سؤالهايش، ريشه تفكراتش، درك قدرت مافوق همه و همه با اسطوره همراه است. بنابراين اسطوره دين و دانش و انديشه اوست.

اسطوره و تفكرات آن نياز لاينفك انسان امروز و پرداختن به اين موضوع لازمه زندگي امروز مي باشد.

نگارنده سعي كرده است با طرح اين عنوان اسطوره را بيان كند و با نگاهي اسطوره اي به ماهي نشان دهد حتي اين موجود آرام نيز دنياي شگرف و پر رمز و رازي دارد.

هدف نگارنده از طرح اين موضوع، كه شامل چندين جنبه‌ مي باشد بررسي نقشي است كه ماهي به عنوان يك موجود زنده با نگاه اسطوره اي ايفا مي كند. جنبه ديگر رساله بررسي نقوش ماهي در آثار هنري پيش از اسلام مي باشد.

اين تحقيق شامل سه بخش مي باشد. در بخش اول نگارنده به اسطوره و سمبل پرداخته است، زيرا بدون شناخت اسطوره، نمي توان نگاهي اسطوره اي داشت.

بخش دوم شامل چهار فصل اسطوره ماهي، مذهب و ماهي، نوروز و ماهي، مي‌باشد.

در بخش سوم نقوش ماهي در آثار هنري مورد پژوهش قرار مي گيرد و شامل چهار فصل پيش از تاريخ، عيلام، ماد و هخامنش و پارت و ساساني است.

 

 

واژه و معني اسطوره

فرهنگ نويسان عرب معتقدند اسطوره واژه اي عربي است كه از ريخت «افعوله» برآمده و ريشه آن «سَطَر»به معني افسانه ها و سخنان بي بنياد و شگفت آور است؛ ولي به نظر مي رسد كه اين واژه عربي نباشد، بلكه واژه اي يوناني- لاتيني است كه در لغت با واژه «Historia» به معني روايت و تاريخ از يك ريشه است. در يوناني با واژه «Myths» به معني شرح، خبر و قصه روايت هم ريشه است.

آموزگار اسطوره را چنين تعريف مي كند‍: اسطوره را بايد «داستان و سرگذشتي مينويي دانست كه معمولا اصل آن معلوم نيست و شرح عمل، عقيده، نهاد يا پديده اي طبيعي است به صورت فراسويي كه دست كم بخشي از آن از سنّتها و روايت ها گرفته شده و با آيينها و عقايد ديني پيوندي ناگسستني دارد»[1]

گاه اسطوره را با افسانه يكي مي دانند ولي بايد اضافه كرد واژه اسطوره بسيار گسترده تر از افسانه است و مي توان گفت از مجموع افسانه ها كه مايه هاي فرهنگي مي يابند اسطوره پديد مي آيد. به عبارت ديگر «افسانه ها پاره‌هايي گسسته و مايه هايي خام از گونه هاي جهانشناسي راز آميز و باستاني مي توانند بود كه آن را اسطوره مي ناميم.[2]»

در قرآن واژه «اساطير الاولين» كه 9 بار نيز تكرار شده، اسطوره بيان شده است و مفسّران معني آن را نشانه هاي پيشينيان بر شمرده‌اند. آورده اند كه آگوستين قديس در پاسخ به اين پرسش كه اسطوره چيست؟ گفته است: «خيلي ساده است به شرط آنكه از من نپرسند، هرگاه خواستم درباره اسطوره توضيح بدهم، عاجز مانده ام.[3]»

با توجه به گفتة آمده، توصيف و تعريف درياي پهناور اسطوره با كمك واژه هايي كه در اختيار داريم كاري دور از ذهن است. اسطوره را نمي توان در چهارچوبي قرار داد، بلكه بايد گفت با دريايي ژرف روبرو هستيم، كه رازناك و رمزآلود است.

انسان نخستين با شناخت طبيعت و با ياري گرفتن از اسطوره معماهاي خود را پاسخ مي دهد، اسطوره دين و دانش و انديشة انسان نخستين و دانسته هاي معنوي اوست، دانشي كه بيشتر جنبة نمادين دارد و از قوانين عملي ادوار بعد به دور است كه در آن سخن از اين است كه چگونه هر چيزي پديد آمده و به هستي خود ادامه مي دهد.

اسماعيل پور اسطوره را چنين بيان مي كند: «اسطوره روايت يا جلوه اي نمادين دربارة ايزدان، فرشتگان، موجودات فوق طبيعي و به طور كلي جهان شناختي كه به يك قوم، به منظور تفسير خود از هستي به كار مي بندد. اسطوره سرگذشتي راست و مقدس است كه در زمان ازلي رخ داده و به گونه اي نمادين، تخيّلي و وهم انگيز مي گويد كه چگونه چيزي پديد آمده، هستي دارد يا از ميان خواهد رفت و در نهايت اسطوره به شيوه اي تمثيلي كاوشگر هستي است».[4]

بشر ناتوان غرق در انديشه هاي ناپختة خويش جستجوگر مأمني است كه اسطوره نام دارد، اسطوره واكنشي ناشي از ناتواني انسان در مقابل دنياي پيرامونش و حوادث غير مترقّبه اي است كه او هيچ نقشي در آن ندارد و نشانه‌اي از عدم آگاهي او در علل واقعي حوادث مي باشد.

هم چنين اسطوره تجّسم احساسات آدميان است براي اعتراض به اموري كه براي ايشان ناخوشايند است و با استفاده از آن تسكين مي يابند[5].

«اسطوره تاريخي است كه روانشناختي و ناخودآگاه گرديده است تاريخي است كه نه به انديشه و آگاهانه بلكه به سرشت و ناآگاه پديد آمده است.[6]»

در واقع اسطور ها با گوشت و خون انسان در آميخته اند، چه آنها را بپذيريم و چه نپذيريم، با آنها زندگي مي كنيم، در ژرفاي وجود هر انساني نشانه هاي آن را مي توان يافت.

انسان در هر عصري با فرهنگش زندگي مي كند و اسطوره سرشت فرهنگ اوست. وقتي مي گوييم اسطوره فرهنگ مردمان نخستين است، سخن گزافي نيست.

«اسطوره نه تنها سازه هاي زندگي هستند، بلكه بخشي از هر فرد، پاره اي از هر شخص هستند. قصّة كسي را گرفتن يا بردن، همچنان است كه جان او را گرفته باشند. اين چنين اسطوره هايي نقش هاي ذاتي، اجتماعي و اقتصادي دارند و اين پديداري محلي (اتفاقي) نيست، اين يك قانون و قاعده است[7]».

به هر حال جمع بندي كه مي توان به دست آورد، چنين است:

1- اسطوره تاريخ مينويي را روايت مي كند و حادثه اي كه در زمان هاي نخستين رخ داده است.

2- اسطوره بيان يك خلقت است، يعني درباره اينكه چگونه هر چيزي بوجود آمده است.

3- اسطوره فرهنگ انسان نخستين است هم چنين اسطوره دين و دانش و انديشه انسان نخستين است.

4- نقش ‏آفرينان اسطوره موجودات فراطبيعي و غير عادي هستند.

5- اسطوره به يك عبارت كاوشگر هستي است.

6- اسطوره واقعيّتي است كه به صورت نماد بيان مي شود.

7- اسطوره روايت فراطبيعي و مينويي است.

مالينوسكي اسطوره را چنين تعريف مي كند: «اسطوره عبارت است از احياي روايتي يك واقعيت ازلي به سود خواسته هاي ژرف ديني، خواستهاي اخلاقي، قيد و بندهاي اجتماعي، بيانيّه ها و حتّي نيازهاي عملي.[8]»

و در انتها تعريف استاد بهار از اسطوره را باز مي كنيم: «اساطير مجموعه اي است از تأثيرات متقابل عوامل اجتماعي و انساني و طبيعي كه از صافي روان انسان مي‌گذرد، با نيازهاي رواني- اجتماعي ما هماهنگ مي گردد و همراه با آيين هاي مناسب خويش ظاهر مي شود و هدف آن مالاً پديد آوردن سازشي و تعادلي بين انسان و پيچيدگي هاي رواني او با طبيعت پيرامون خويش است.»[9]

 

جهان بيني و كاركرد اسطوره

«شناخت انسان هاي نخستين از جهان و بازتاب پندار و انديشة آنها در قالب روايت ها و گفتارهاي اسطوره اي، جهان بيني آنها را پديد مي آورد.»[10]

«پايا ترين و استوار ترين بنياد اسطوره اي، باور به يگانگي جهان و انسان است. در جهان بيني اسطوره اي، اين دو، جدايي و بيگانگي سرشتيني از يكديگرندارد، در بود يكسان اند و تنها در نمود از هم دور و جدا افتاده اند. پيوند در ميان اين دو چنان است كه گويي انسان و جهان دو نام اند، ناموري يگانه را.[11]»

يونگ مي گويد: «ذهن اقوام بدوي نه منطقي است و نه غير منطقي، آدم بدوي نه مثل ما زندگي مي كند و نه مثل ما مي انديشد. آنچه براي ما غير طبيعي و مرموز است، براي او كاملاً عادي است و جزيي از تجارب زندگي اوست. براي ما گفتن اينكه اين خانه آتش گرفته، زيرا كه رعد بدان اصابت كرده است عادي مي نمايد، ولي براي آدم بدوي گفتن اينكه اين خانه آتش گرفته، زيرا افسونگري از رعد استفاده كرده و خانه را سوزانده است، به همان اندازه عادي و طبيعي است.»[12]

«به نظر كاسيرر، بينش اساطيري، به معني راستين كلمه «Concret» يعني واقعي و محسوس است، هم چنين او معتقد است علل وقايع مختلف كاملا آزاد است. هر چيزي ممكن است از چيز ديگر پديد آيد. جهان ممكن است از جسم حيواني بوجود آيد. يا از هستة ازلي يا از گل نيلوفري كه روي آبهاي آغازين مي شكفد، زيرا در بينش اساطيري هر چيزي مي تواند با هر چيز ديگر تماس زماني و بعدي حاصل كند. در بينش اساطيري رخدادها، اتفاقي به شمار نمي آيند. بلكه اينان ناشي از دخالت و نفوذ علل سحرآميز و مرموزي هستند.[13]»

«نگرش اسطوره اي به واقع نخستين تلاش منسجم و شكل گرفتة آدمي براي شناخت و تسلّط بر طبيعت دروني و همراه بود، زخمي عميق به جاي گذاشت كه ذهن انسان باستان كوشيد تا به ياري اسطوره آن را دريابد و التيام بخشد… عميق تر شدن اين زخم، در عصر جديد و تداوم فعاليت اسطوره سازي، خود دليلي كافي بر اهميت و ضرورت شناخت نگرش اسطوره اي است.[14]»

«مهمترين كاربرد اسطوره ها، الگو بودن آنهاست. اسطوره ها در هر مكان و در هر زماني براي بشر نمونه و الگو بوده اند در عصر حاضر نيز كه بشر بازگشتي بجا به دوران قبل داشته است، اسطوره را به عنوان ايده آل و الگوي خود پذيرفته است. پس اسطوره هر طبيعي داشته باشد، همواره، پيشينه و نمونه به شمار مي رود، آن هم نه فقط براي اعمال (قدسي يا دنيوي) انسان، بلكه براي موقعيّت خود اسطوره نيز، و حتي مهمتر از آن، سابقه و پيشينه اي است براي وجوه واقعيت، به طور كلي، ما بايد كاري را كه خدايان در روز ازل كردند، تكرار كنيم. «… خدايان چنين كردند و آدميان نيز چنين كنند… اينگونه احكام، مبين سلوك انسان دوران باستاني اند.»[15]

مهم ترين كاركرد اسطوره به گمان الياده عبارت است از: «كشف و ‌آفتاب كردن سرمشق‌هاي نمونه وار و از همة آيين ها و فعاليت هاي معني دار آدمي از تغذيه و زناشويي گرفته تا كار و تربيت، هنر و فرزانگي.»[16]

مالينوسكي برداشت خويش را از كاركرد اسطوره چنين مي گويد: «اسطوره با در نظر داشتن آنچه در اسطوره زنده است و حيات دارد، توجيهي ناظر به ارضاي كنجكاوي علمي نيست، بلكه روايتي است كه واقعيتي اصيل را زنده مي كند و بر آورندة نياز عميق ديني است و با گرايش هاي اخلاقي، الزامات و احكام اجتماعي و حتي مطالبات علمي مطابقت دارد و جوابگوي آنها است. در تمدن‌هاي بدوي، اسطوره كار لازمي را انجام مي دهد. باورمندي ها را بيان مي دارد، اعتلا مي‌بخشد و مدوّن مي سازد».[17]

كوتاه سخن اينكه، اسطوره ما را در شناخت تاريخ، تمدن، فرهنگ و انديشه كمك مي كند.


[1]- ژاله، آموزگار، تاريخ اساطيري ايران، سمت، تهران، 1380، چهارم، ص3.

[2]- مير جلال الدين كزازي، رويا، حماسه، اسطوره، مركز، تهران- 1376، چاپ دوم، ص 3.

[3] - ابوالقاسم اسماعيل پور، اسطوره بيان نمادين، سروش، تهران، 1377، چاپ اول، ص 13.

[4]- همان مأخذ، صص 14-13.

[5] - ژاله آموزگار، همان مأخذ، ص 5.

[6] - ميرجلال الدين كزازي، همان مأخذ، ص 57.

[7] - مهوش واحد دوست، رويكردهاي علمي به اسطوره شناسي، سروش، تهران، 1381، چاپ اول، ص 36.

[8] - ابوالقاسم اسماعيل پور، همان مأخذ، ص 48.

[9] - مهرداد بهار، از اسطوره تا تاريخ، چشمه، تهران، 1377، چاپ دوم، ص 411.

[10] - مهوش واحد دوست، همان مأخذ، ص 97.

[11] - مير جلال كزازي، همان مأخذ، ص 7.

[12] - مهوش واحد دوست، همان مأخذ، ص 98.

[13] - همان مأخذ،ص 99.

[14] - همان مأخذ،ص 101.

 

[15] - همان مأخذ،ص 58.

[16] -ابوالقاسم اسماعيل پور، همان مأخذ،ص 15.

[17] - مهوش واحد دوست، همان مأخذ، ص 60.


مبلغ واقعی 16,000 تومان    50% تخفیف    مبلغ قابل پرداخت 8,000 تومان

توجه: پس از خرید فایل، لینک دانلود بصورت خودکار در اختیار شما قرار می گیرد و همچنین لینک دانلود به ایمیل شما ارسال می شود. درصورت وجود مشکل می توانید از بخش تماس با ما ی همین فروشگاه اطلاع رسانی نمایید.

Captcha
پشتیبانی خرید

برای مشاهده ضمانت خرید روی آن کلیک نمایید

  انتشار : ۹ اردیبهشت ۱۳۹۷               تعداد بازدید : 216

دیدگاه های کاربران (0)


مطالب تصادفی

  • پروژه مرگبار
  • دانلود سوالات استخدامی آموزش و پرورش (به همراه پاسخ نامه کامل
  • مزایا و معایب استفاده از روش قالب لغزنده عمودی
  • مروری بر ریشه‌های مسئله‌ی فلسطین 30 ص
  • سمينار كارشناسي ارشد (عمران) 197 ص

خراسان جنوبی شهرستان قاینات

تمامی محصولات ما با قیمت بسیار مناسب در سایت قرار میگیرد.