اهميت تحقيق

كلاهبرداري جرمي است كه در آن مجرم با توسل به وسايل متقلبانه و اغفال و اغواي غير نسبت به بردن مال وي اقدام مي كند در اين جرم نحوه عملكرد و رفتار مجرم است كه بزه ديده را از قصد ونيت اصلي مجرم كه همان بردن مال وي و متضرر ساختن او است منحرف مي‌سازد و شرايطي را فراهم مي آورد كه بنده ديده و با اطمينان خاطر و اعتماد به مجرم و به اميد منفعت ، مالش را در اختيار او قرار مي دهد. در اين موقع براي انجام چنين جرمي كلاهبردار از شيوه هاي مختلفي استفاده مي كند كه باعث فريب خوردن مردم مي شود كه بايد اين شيوه ها شناسائي و مدنظر مردم قرار گيرد تا از تكرار آن جلوگيري شود هر چند كه هر چه به جلو مي رويم شيوه هاي جديدي مورداستفاده قرار مي گيرد ولي با انجام چنين كاري ذهن مردم براي كاهش چنين جرمي آشنا مي شود.

هدف تحقيق:

با بررسي شيوه ها و شگردهاي كلاهبرداري مي توان چنين هدفي را استخراج كرد كه بتوان راه هاي مقابله با آن را پيدا كرد و در اين زمينه فعاليت بيشتري انجام شود و همچنين مي توان مردم را به آنها آشنا كرد تا دچار افرا دكلاهبردار نشوند و از ضررهاي مادي كه مالباختگان مي رسد جلوگيري كرد.

- روش تحقيق:

با توجه به اينكه موضوع تحقيق كلاهبرداري و بررسي شيوه و شگردها و راه هاي مقابله با آن است در مورد شناخت جرم كلاهبرداري و اين كه چگونه يك جرم به نام كلاهبرداري محقق مي‌شود از روش كتابخانه اي استفاده شده است ولي در مورد بررسي شگردها و شيوه ها چون تاكنون هيچ منبع آموزشي به صورت كامل وجود ندارد بيشتر از روش تحقيقاً ميداني از افسران اداره مبارزه با كلاهبرداري و همچنين از گفته هاي استادان در دانشگاه علوم انتظامي استفاده شده است و در اين جا به صورت مكتوب درآمده است.

چكيده تحقيق:

جرم كلاهبرداري از جرائم مركب است. در كل كلاهبرداري را اين گونه مي توان توصيف كرد كه عبارتست از بردن مال ديگري با رضايت طرف مقابل همراه با متوسل شدن به وسايل متقلبانه . هر جرمي مي‌توان توسط يك نفر به انجام برسد و هم مي تواند توسط چند نفر به انجام برسد. كلاهبرداري نيز مي توان توسط دو نفر يا بيشتر به انجام برسد كه حكم مشاركت در كلاهبرداري و همچنين حكم معاونت در كلاهبرداري را دارد كه در فصل هاي آينده به صورت مختصر توضيح داده شده است. كلاهبرداران براي انجام اين جرم داراي يكسري ويژگي‌هاي خاص هستند كه آنها را از بقيه متمايز مي گرداند. آنها داراي ظاهري موجه و فريبنده هستند و خود را افرادي قانون دان و حقوق دادن معرفي مي كنند و داراي هوش و ذكاوت بالائي هستند. اين افراد براي انجام كلاهبرداري از شيوه و شگردهاي مختلفي استفاده مي‌كنند. آنها براي انجام جرم كلاهبرداري از آگهي در مطبوعات استفاده كرده و مردم را به سوي خود فرا مي خوانند. همچنين از اعتقادهاي و باورهاي مردمي نيز سوء استفاده كرده و در انجام دعانويسي و مالي و همچنين استفاده از لباس روحاني و مداعي مردم را فريب مي دهند و مردم را نيز با هويت و عنوان جعلي و بداندازي و همچنين فروش مال تعلق به غير را فريب مي دهند و ساير شگردها و روشهائي كه روز به روز به تعداد آنها افزوده مي شود. پليس نيز براي جلوگيري از تحقق چنين جرمي اقدامات زيادي را انجام مي دهد. پليس با استفاده از رسانه هاي جمعي و روزنامه ها مردم را از اين شيوه ها آگاه كرده و از تحقق جرم بعدي با همين شيوه جلوگيري مي كند وهمچنين با تقويت پليس تخصصي خود توانسته كه در مدت زماني محدود اقدام به دستگردي چنين افراد مي كند.

كلاهبرداري براي انجام چنين جرمي از ابزارهاي مختلفي استفاده مي‌كنند كه اصلي‌ترين ابزار آن استفاده از چك بانكي مي باشد كه اين چك‌ها مي توانند قانوني يا غيرقانوني، دوخته، مفقود مي باشند و ابزار ديگري كه بيشتر مورد استفاده قرار مي گيرد سند مجعول است كه مردم را با ارائه اسناد مجعول فريب داده و موفق به انجام چنين جرمي مي شود.

براي كاهش چنين جرمي مي توان مردم را در راستاي اين جرم آشنا كرد و به آنها آموزش داده شود كه قبل از انجام هر كاري از صحت و سقم آن مطلع شوند و در آينده دچار هيچ مشكلي نشوند.

كلاهبرداري اينترنتي يا رايانه اي

افزايش ضريب نفوذ اينترنت در كشور باعث باز شدن فضاي جديدي در برابر كاربران شده است. عده اي اين محيط را امكان مساعدي براي گستردن دام هاي فريبكارانه خود به حساب آورده اند و با ارسال ايميل و تبليغ و تشويق كاربران به شركت در مسابقه و قرعه كشي در سايت‌هاي اينترنتي سعي در اخذ وجه از كاربران اينترنت مي نمايند. متأسفانه بعضي از كاربران در نتيجه طمع ورزي، فريب اين افراد راجع به رسيدن به ثروت ، برنده شدندر قرعه كشي و... را خورده و پولهاي خود را از طرق مختلف در اختيار آنان قرار مي دهند در حالي كه پايان ماجرا چيزي جز محقق نشدن وعده هاي داده شده نيست. گرچه آمار رسمي تشكيل 11 پرونده در اين باره را نشان مي دهد ولي اخبار و اطلاعات موجود حاكيست كه افراد بيشتري در معرض تهاجم اين پديده قرار گرفته اند ولي از اعلام شكايت رسمي خودداري نموده اند . وجود مشكلاتي همانند استقرار مجرمين و سايتها در خارج از كشور، استفاده از تلفنهاي اجاره اي، تبادل نامه هاي الكترونيكي از مراكز عمومي و ناشناس، طولاني بودن روند تحقيقات، تعارض قوانين و دلايلي از اين قبيل باعث دشواري تحقيق و نافرجامي بخش عمده اي از پيگيريها شده است. گرچه در تمام موارد اعلامي حداكثر تلاشها جهت شناسايي مجرمين و انعكاس موضوع از طريق پليس بين الملل (اينترپل) به كشورهاي مبدا صورت گرفته است.

امروزه كلاهبرداري اينترنتي از كلاهبرداري هاي سنتي پيشي گرفته و چنان روز به روز بر پيچيدگي هاي اين نوع جرائم افزوده مي شود كه به نظر مي رسد حتي اگر چه قانون گذار در هر كشور و منطقه اي با توجه به تحولات لازمه دست به تدوين و تصويب جديدترين قوانين بزند، باز هم جوابگو نخواهد بود ، و قوانين در اين زمينه ها جامعيت لازم و كافي را نخواهند داشت، و همواره مجرمين راه كارها و راه حل‌هاي فرار از قوانين را سريع پيدا خواهند نمود.اين جرم (كلاهبراري رايانه اي) ، چندان تفاوتي با جرم سنتي كلاهبرداري ندارد، و تنها وسال و ابزار و تا حدي شيوه ي آن متفاوت تر شده است. اما آيا اينكه مي توان با قوانين سنتي جوابگوي برخورد با مجرماني كه بصورت شبه وناشناخته اقدام به كلاهبرداري مي كنند خواهيم بود يا نه؟ پاسخي است كه نيازمند بررسي بيشتري است. با گسترش روزافزون اطلاعات و فناوري داده هاي اطلاعتي و خلاء قوانين موجود، كلاهبرداران اينترنتي عرصه را براي خود بازترديده و با سوء استفاده از اين وضعيت، بيشتر مرتكب كلاهبرداري و جرائم اينترنتي مي شوند. اما اينكه آيا قوانين راجع به كلاهبرداري سنتي توان پوشش دادن كلاهبرداري اينترنتي را دارد يا خير، بحثي است كه نياز به ارائه دلائل موجه و لازم در اين زمينه دارد، با قياس اين دو مي توان به اين سوال جواب داد.

كلاهبرداري اينترنتي يكي از زيرشاخه هاي جرائم موسوم به «جرائم يقه سفيدها» است كه باتوسعه اينترنت و ارتباطات گسترش يافته است. در يك تعريف ساده از جرائم يقه سفيدها مي توان گفت كساني كه به واسطه موقعيت اجتماعي ، اقتصادي و يا سياسي خود به حقوق اعضاء جامعه تجاوز مي كنند در شمار اين جرائم قرار مي گيرند . منظور از كلاهبرداران اينترنتي هر گونه كلاهبرداري است كه بوسيله برنامه كامپيوتري و رايانه اي يا ارتباطات شبكه اينترنتي صورت مي گيرد مثلاً از طريق سايت ها (web) پست الكترونيك (e-mail) يا اتاق هاي گفتگو (chat rooms) در واقع كلاهبرداري اينترنتي به هر نوع طرح متقلبانه اي گفته مي شود كه يك يا چند بخش از اينترنت را به كار مي‌گيرد و تا درخواست هاي متقلبانه اي گفته مي شود كه يك يا چند بخش از اينترنت را به كار مي گيرد و تا درخواست هاي متقلبانه اي را به منظور بردن اموال و احتمالا انجام معاملات جعلي با قربانيان احتمالي مطرح سازد. بنابراين مشخص مي شود كه كلاهبرداي اينترنتي از زماني رواج پدا كرد كه محيط مجازي مثل محيط اينترنت پا به عرصه وجود گذاشت و تقريباً حدود ده دهه است كه از عمر اين جرم مي گذرد . اولين قانوني كه در رابطه با جرائم اينترنتي به تصويب رسيد در سال 1984 در كشور آمريكا بود كه بعدها در سال هاي 1994 و 1996 اين قانون اصلاح گرديد.

ممكن است اين سوال مطرح شود كه آيا كلاهبرداري رايانه اي يا كامپيوتري با كلاهبرداري اينترنتي متفاوت است يا خير؟ در پاسخ به اين سؤال بايد گفت كه قبل از وجود اينترنت ، كامپيوتر وجود داشته و كامپيوتر مفهومي قديمي تر دارد. كلاهبرداري رايانه اي يا كامپيوتري ، قدمت بيشتري داشته ولي بعد از اينكه اينترنت بوجود آمد و محيط مجازي (Syberspace) بوجود آمد، كم كم اصطلاح كلاهبرداري كامپيوتري به كلاهبرداري اينترنتي تغيير نام پيدا كرد، بنحوي كه بعضي معتقدند كلاهبرداري رايانه اي همان كلاهبرداري اينترنتي مي‌باشد، و اين دو اصطلاح را به جاي هم ديگر به كار مي برند.

اما بعضي ديگر معتقدند بايد بين اين دو اصطلاح تفاوت قائل شد، بطوريكه بايد كلاهبرداري رايانه اي يا كامپيوتري را اعم از كلاهبرداري اينترنتي تلقي نماييم. پس از اين حيث كلاهبرداري رايانه اي مفهومي عام نسبت به كلاهبرداري اينترنتي دارد. علي ايحال با تعريفي كه ازجرم رايانه اي داريم به آن دسته از اعمالي مجرمانه اي گفته مي شد كه ماهيتي سنتي دارند اما از طريق ابزار مدرني مانند رايانه و اينترنت صورت مي گيرد كه با ارائه تقسيم بندي هاي جرائم رايانه اي به اين مسئله پي برديم كه كلاهبرداري رايانه اي با اينترنتي نيز جزء اين گونه جرائم قرار دارد.