جهت محاسبه سقف جمعیت پذیری محلات شهر و تعیین محدوده ی شهر برای توسعه خدمات وضع موجود و اسکان و خدمات دهی جمعیت افزوده شده به شهر تا 10 سال آینده به شرح زیر عمل می نماییم:

در ابتدا باید مجموع زمین های قابل بارگذاری شامل: زمینهای زراعی، دامداری ها و اراضی بایر در هر محله به تفکیک و سپس کمبود کاربری ها در سطح محله در وضع موجود را محاسبه نموده و از هم کسر نماییم تا مساحت اضافی هر محله بدست آید .با تقسیم کردن این مساحت بر مجموع سرانه های پیشنهادی بدون در نظر گرفتن معبر به جمعیتی که امکان اضافه شدن به شهر را دارد می رسیم . روند این محاسبات را می توان در جدول شماره (1) مشاهده نمود. البته مساحت باقی مانده در این قسمت بدون احتساب کمبود کاربری های سطح ناحیه در وضع موجود می باشد .بنابراین در جدول شماره (2) کمبود مساحت کاربری های سطح ناحیه در هر ناحیه از شهر به نسبت میزان مساحت باقی مخانده در هر محله توزیع می شود و از مساحت اضافی محلات کسر می گردد. و مجددا با این مساحت باقی مانده و تقسیم آن بر مجموع سرانه پیشنهادی به جمعیتی می رسیم که مجموع آن از جمعیت قبلی کمتر می باشد.

در ادامه این روند به دلیل این که مساحت باقی مانده برای هر محله بدون احتساب سهم هر محله از کمبود کاربری های سطح شهر در وضع موجود می باشد در جدول شماره (3) ابتدا مجموع مساحت کمبود کاربری های سطح شهر در نواحی به طور متناسب تقسیم شده و سپس در هر ناحیه نیز به نسبت مساحت هر محله توزیع می گردد.

و در نهایت از تقسیم مساحت باقی مانده بر مجموع سرانه پیشنهادی میزان جمعیتی که می تواند در هر محله جای گیرد بدست می آید که مجموع آن از مجمو ع جمعیت های جداول پیش تر کمتر می باشد.

حال به دلیل اینکه اعداد بدست آمده برای سقف جمعیت پذیری هر محله و مساحت لازم برای تامین خدمات این جمعیت با مساحت های محله کاملا همپوشانی دارند و زمینی برای توسعه خدمات نسل آینده در درون محله باقی نمی ماند در جدول شماره (4) 20 درصد از میزان جمعیت پذیری هر محله کسر می شود تا مساحت اضافی بدست آمده از این 20 درصد به عنوان ذخیره در هر محله عمل نماید.

جدول شماره (4) حداکثر سقف جمعیتی که هر محله می تواند در خود جای دهد را نشان می دهد. در این محلات به ترتیب محلات شماره 3 و 6 که دارای اراضی بایر قابل توجه بیشتری نسبت به سایر محلات بوده توانسته است جمعیت بیشتری را در خود جای دهد و محله یک با توجه به کمبودهای وضع موجود قابل توجه می تواند جمعیتی بالغ بر 626 نفر به جمعیت قبلی 3446 خود به محله اضافه نماید.

با محاسبات صورت گرفته مجموع محلات حداکثر جمعیتی را که می تواند در خود جای دهد برابر با 16837 نفر می باشد و با توجه به جمعیت 31200 نفری در مجموع شهر می تواند جمعیتی بالغ بر 48037 نفر را در خود جای دهد و بنابر جمعیت پیشنهادی 56000 نفری نیاز به توسعه بیرونی شهر برای جمعیتی حدود 7963 نفر می باشد و این جمعیت مساحتی بالغ بر 860800.3 متر مربع در خارج از مرز شهر را نیاز دارد .

تعیین پهنه پیشنهادی جهت استقرار جمعیت جدید مستلزم شناخت کامل از امکانات و محدودیت های اطراف شهر برای توسعه می باشد . در ادامه با توجه به توضیحات مربوطه از امکانات و محدودیتهای توسعه شهر فریمان به تهیه نقشه جهات توسعه می پردازیم.

مجموع جمعیت اضافه شده به داخل شهر = 16837 نفر

مجموع جمعیت اضافه شده به خارج از شهر = 7963 نفر
با توجه به جمعیت محاسبه شده 7963 نفری جهت توسعه بیرونی نیاز به 860800.3 متر مربع زمین می باشد.

تعیین جهات توسعه، امکانات و محدودیت ها:

به طور کلی عوامل موثر در توسعه و یا عدم توسعه شهر فریمان را می توان به دو دسته طبیعی و انسان ساخت تقسیم کرد:

توپوگرافی و شیب مناسب:با توجه به گزارشات ارائه شده در مراحل قبل شهر فریمان در بین خطوط توپوگرافی 1380-1420 گسترده شده است و از لحاظ توپوگرافی تقریبا همسطح و با شیب ملایم 5 درصد جنوب به شمال هیچ عامل محدود کننده توسعه از لحاظ توپوگرافی مشاهده نمی شود.

از طرفی توان خاک لس که سرتاسر فریمان را به طور یکنواخت در بر گرفته است عاملی است برای بهبود در گسترش وضعیت زراعی و کشاورزی در فریمان.همچنین با توجه به گزارشات مراحل قبل توان سنگ کنگلومرا برای بار گذاری و... مناسب است.

به طور کلی در مورد توان خاک و سنگ می توان گفت :

توان خوبی برای سد سازی و دریاچه دارد همچنین آبهای زیر زمینی آبدهی کمی دارند.فرسایش اساسی و امکان لغزش هم دارد.برای دفع پساب توان مناسبی دارد.توان بالایی برای آماده سازی و تسطیح دارد،برای احداث کانال توان خوبی دارد(بریدگی های عمودی خاک لس خیلی پایدار است)در خارج از دره های لسی توان مناسبی برای دفع پساب دارد.همچنین این نوع خاک توان خوبی برای آبزی پروری ،مرتع داری و جنس سنگ توان زیادی برای بارگذاری دارد.برای کشاورزی ،مرتعداری،جنگلداری توان مناسبی برای هر سه دارد.

توان جاده سازی خاک لس پایین و فونداسیون برای وزن های کم و متوسط توان دارد.

از نظر زلزله خیزی در شهر فریمان هیچ گسل فعالی از داخل شهر عبور نمی کند .بنابراین محدوده اطراف هیچ محدودیت توسعه به ویژه برای بافت مسکونی از نظر زلزله خیزی ندارد.

از نظر پوشش گیاهی شمال فریمان دارای پوشش گیاهی مرغوب و جنوب پوشش گیاهی نا مرغوب در بر گرفته است.بنابراین پوشش گیاهی در شمال می تواند عامل محدود کننده ای برای توسعه باشد.با توجه به نقشه پوشش گیاهی شهرستان فریمان از سمت شمال و شرق و غرب به مجتمع های درختی و تاکستان ختم می شود و از سمت جنوب مخلوطی از مرتع و دیم وجود دارد.

مسیل نیز به عنوان عامل هدایت کننده و تاثیر گذار بر توسعه شهر مطرح می باشد که در قسمت جنوبی شهر و در راستای توسعه شهر قرار گرفته است.

از نظر عوامل انسان ساخت باید گفت:

شهر فریمان از سمت شرق مخصوصا حاشیه شمال جاده تربت جام بواسطه کارخانه ها محدود گردیده است و بر خلاف پیش بینی های طرح هادی فریمان بافت مسکونی در قسمت شمال شرقی شکل نگرفته و کاربری های مسکونی در قسمت شرقی و غربی نیز به کندی توسعه یافته اند و در سمت جنوب به خاطر کارخانه قند و دانشگاه پیام نور که باعث جذب جمعیت شده بافت مسکونی شکل گرفت.شهر فریمان در محور اصلی فریمان مشهد و فریمان جام است که بالاترین تردد روزانه را داراست .و محور فرعی فریمان کارخانه قند که در چند سال گذشته تعاونی مسکن ادارات کارخانه قند فریمان نسبت به خرید اراضی جنوب شهر اقدام کرده و توانسته اند طرح هادی با موافقت فرمانداری و استانداری به این سمت گسترش دهند.موقعیت دقیق این ناحیه ضلع جنوب غربی شهر در سمت غرب جاده فریمان به کار خانه قند می باشد که ضلع جنوب شرقی شهر نیز در آینده سمت گسترش شهر پیش بینی می گردد.

بنابراین از جمله عوامل انسان ساخت محدود کننده توسعه در سمت شرق بواسطه کارخانه های رنگ فریمان ،کارخانه پلاستیک ،و کارخانه سنگ بری که با فاصله ای کم از یکدیگر قرار دارند. همچنین در سمت شمال شرق همانطور که در نقشه نشان داده شده است بواسطه مرکز جمع اوری زباله و کشتارگاه محدودیت توسعه را داریم. در سمت جنوب شرق سرد خانه و همچنین در سمت شمال مرکز تنظیم فشار گاز را داریم که با توجه به استاندارد حریم آن در توسعه های آتی باید رعایت شود. دو خط انتقال نیرو در جهت شمال غرب جنوب شرق است که یکی از سمت شمال فریمان و دیگری از سمت جنوب فریمان عبور می کنند که باید حریم آن با توجه به ضابطه د رتوسعه آتی رعایت شود.در سمت غرب به واسطه پست برق که رعایت حریم دارد و نیزسه کارخانه پنیر و شن و ماسه و ایران مالاس محدود کننده توسعه است.همچنین حدود 8حلقه چاه آب است که برای توسعه آتی با توجه به ضابطه حریم آن باید در نظر گرفته شود.

در پایان با توجه به بررسی عوامل طبیعی و انسان ساخت و نیز با توجه به روند طبیعی رشد و توسعه به سمت جنوب (تا حدی که حتی جهت پیش بینی شده طرح هادی برای توسعه محقق نشد )و نیز با توجه به این امر که هدف برنامه ریز باید هدایت نیرو های موثر بر شهر باشد نه مانع آن ،جهت توسعه به سمت جنوب را انتخاب و برنامه ریزی در مراحل بعدی را بر این اساس پیگیری کردیم.

نقشه شماره (1) جهات توسعه را با توجه به امکانات و محدودیت ها در شهر نشان می دهد.