1-1 مقدمه: سير تحول

منشاء اصلی پردازش DSS به روزهاي خيلي دور در تاريخ سيستمهاي كامپيوتري و اطلاعاتي بر مي‌گردد. جالب است بدانيم كه سيستمهاي پشتيبان تصميم دارای قدمت طولانی وپيچيده در تكنولوژي اطلاعاتي است.و سير تحول آن تا به امروز ادامه داشته است .]3[

درحدود دهه1960 جهان کامپيوتر موفق به‌ايجاد نرم افزارهايي شد كه با استفاده از فايلهاي Master اجرا مي‌شدند.اين نرم افزارها در قالب برنامه ها و گزارشاتی بودند‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، که معمولاٌ به زبان COBOL نوشته مي‌شد. پانچ كارتها يک ابزار ذخير سازی عمومی به حساب مي‌آمدند. فايلهاي Master توسط نوارهاي مغناطيسيي نگهداری مي‌شدند كه براي ذخيره سازي ارزان قيمت حجم زيادي از داده مناسب بودند، اما بخاطر‌اينکه دسترسي به اطلاعات مي‌بايست به صورت متوالي باشد‌اين روش زياد مفيد نبود. در يك گذار در فايل نوار مغناطيسي كه از100% ركوردها عبور مي‌شود، عموما فقط 5 درصد ازاين ركوردها يا حتی كمتر مورد نظر بودند. بعلاوه بسته به داده درون فايل و پردازشی که بايد روی آن انجام مي‌شد، دسترسي به فايل نوار ورودي بيشتر از 20 تا 30 دقيقه به طول مي‌انجاميد.]3[

در اواسط دهه 1960، به طور گسترده‌ای رشد استفاده از فايلهاي Master و نوار مغناطيسي افزايش يافتند و در پی آن مقادير هنگفتی داده افزونه نيز به وجود آمد. ازدياد فايل Master و داده افزونه منجر به بروز چندين مشكل شد:]3[

- نياز به داده همزمان به محض عمل به روز رساني

- پيچيدگي نگهداري برنامه ها

- پيچيدگي‌ايجاد برنامه‌هاي جديد

- نياز به سخت افزار گران براي پشتيباني كليه فايلهاي Master

جالب است كه اگر فقط ابزار ذخيره سازي داده، نوار مغناطيسي باشد، جهان پردازش اطلاعات شاهد هيچ پيشرفتی نبود، . اگر هرگز چيزي براي ذخيره داده حجيم به وجود نمی آمد، سيستمهاي سريع و خيلي بزرگ درجهان ظاهر نمي‌‌شد، ونيز هرگز سيستمهاي ATM و شبيه آن به وجود نمي‌‌آمد. حقيقتا، اگر قابليت ذخيره سازي و مديريت داده در انواع جديد ابزارهای ذخيره سازی وجود نداشت، هرگز بستر لازم برای همکاری تكنسينها و تجار با هم به وجود نمی آمد.]3[

2-1 1-2 ظهور DASD

در 1970 تقريبا هر روز يک تكنولوژي جديد براي ذخيره سازي و دسترسي داده به وجود مي‌آمد.در دهه 1970 زمان تحول وسيله ذخيره سازي دستيابي مستقيم (DASD )بود. ديسك ذخيره سازي اصولا با نوار مغناطيسي از نظر قابليت دسترسی مستقيم تفاوت داشت. ونيازي نبود كه ركوردها 1,2,…,n تا n+1 ركورد مرور شود.]3[

آدرس ركورد n+1 ام شناخته شده بود، موضوع ساده‌اي بود كه بفهميم ركورد n+1 ام دقيقا در كجای ديسک قرار دارد. از‌اين گذشته، زمان مورد نياز برای دسترسی به ركورد n+1 ام، كمتر از زمان مورد نياز براي مرور يك نواربود. در حقيقت زمان مورد نياز براي قرار دادن يك ركورد در DASD فقط به اندازه چند ميلي ثانيه بود.]3[

به همراه DASD نوع جديدی از نرم افزارها توليد شد که به عنوان يك سيستم مديريت

بانك اطلاعاتي مطرح گرديد. هدف از ساخت DBMS بدين منظور بود كه براي برنامه نويسان ذخيره سازي و دستيابي داده در محيطDASD آسان گردد.به علاوه‌اين ابزار، عمليات مختلفی را براي ذخيره سازي داده در DASD، از جمله فهرست گذاری داده و غيره راانجام مي‌داد. از طريق DASDوDBMSيك راه حل تكنيكي براي حل مشكلات فايلهاي Master پديد آمد.وهمچنين موضوع بانك اطلاعاتي مطرح شد.با وجود آشفتگی كه فايلهاي Master‌ايجاد کرده بودند و داده افزونه جمع آوري شده از آنها بسيارزياد بود، بدين سبب عجيب نبود كه در دهه 1970 بانك اطلاعاتي تعريف شده به عنوان يك منبع مجزای داده براي كليه پردازشها مورد استفاده قرار گيرد.]3[

دراواسط دهه 1970 پردازش تراكنش بر خط (OLTP) دسترسی سريعتر به داده را امكان پذير ساخت. باباز شدن كليه چشم اندازهاي جديد براي تجارت و پردازش، اکنون كامپيوتر مي‌تواند برای انجام اعمالي كه قبلا غير ممكن به نظر مي‌رسيد، مثل سيستمهاي رزور درايو، سيستمهاي پاسخگوي بانك، سيستمهاي كنترل ساخت و مانند آن مورد استفاده قرار گيرد.اگر دنيا در مرحله استفاده از فايل نوار مغناطيسي باقی مي‌ماند، ساخت بيشتر سيستمهايي كه امروزه توليد مي‌شود امكان پذير نبود.]3[

3-1 تكنولوژي زبانهاي نسل چهارم وکامپيوترهای شخصی

در دهه 1980 اکثر تكنولوژيهاي جديد، مثل کامپيوترهای شخصی و زبانهاي نسل چهارم، شروع به فعاليت نمودند.كاربر نهايي نقش جدی را به عهده گرفت- كنترل مستقيم داده و سيستم – که نقش قبلي رزرو شده براي پردازنده داده بود. از طريق کامپيوترهای شخصی و زبانهاي نسل چهارم موقعيتی پيش آمد كه کاربر بيشتر مي‌توانست با داده درپردازش تراكنشهاي بر خط ارتباط برقرار کند. MIS (سيستمهای اطلاعات مديريتی)، همانطور که قبلا به کار مي‌رفت، مي‌توانست پياده سازي شود. امروزه همانطور كه سيستمهای پشتيبان تصميم شناخته شدند، سيستمهای اطلاعات مديريتی نيز برای تصميمهاي مديريتی استفاده شدند.در گذشته داده و تكنولوژي با هم استفاده مي‌شد تا تصميمات عملياتي جزئي اتخاذ شود.اما هيچ بانك اطلاعاتي نمي‌‌تواند هم پردازش تراكنش عملياتي و هم پردازش تحليلی را در يك زمان انجام دهد.شكل 1-1 نمونه‌اي از بانك اطلاعاتي را نشان مي‌دهد.]3[

4-1 سيستم استخراج

در نهايت از سير تحول سيستمهاي کلان OLTP، سيستمی کاربردی براي استخراج اطلاعات ظهور کرد. (شكل 1-2 را نگاه كنيد)

سيستم استخراج از جمله آسانترين نوع برنامه هاست.‌اين سيستم درون يك فايل يا بانك اطلاعاتي را جستجو مي‌كند، از بعضي معيارها براي انتخاب داده و يافتن داده مورد نظر، انتقال داده به فايل يا بانك اطلاعاتي ديگر استفاده مي‌کند. در واقع‌اين سيستمها حداقل به دو دليل زير خيلی عوام پسند است:

به دليل‌اينکه پردازش استخراج مي‌تواند داده را خارج از مسير پردازش جاری بدون لطمه به كارايي پردازش، انتقال ‌دهد.بنابر‌اين وقتي داده نياز به تحليل فوری دارد، هيچگونه‌ايرادی در کاهش كارايي به وجود نمی آيد.]3[

وقتي داده از طريق برنامه استخراج به خارج از حيطه پردازش تراكنش منتقل مي‌شود، يك تغيير مکان در كنترل رخ مي‌دهد. پس كاربر نهايي مالك داده كنترل اصلی را در دست دارد. به‌اين دلايل ، پردازش استخراج خيلي زود در همه جاگسترش پيداکرد.]3[

5-1 1-4-1 مشکلات سيستمهای توسعه يافته امروزی

سيستمهای توسعه يافته رويكردهای زير را ارائه مي‌كند:

- فقدان اعتبار داده

- بهره وری پايين

- ناتواني در تبديل داده به اطلاعات

6-1 1-4-1-1 فقدان اعتبار داده

فقدان اعتبار داده در شكل 1-2 نمايش داده شده است. دو دپارتمان يك گزارش مديريتی تحويل مي‌دهند- يك دپارتمان ادعا مي‌كند كه دارای فعاليتی کمتر از 15 درصد است وديگري مي‌گويد كه بالاي 10درصد فعاليت مي‌کند.نه تنها دو دپارتمان همزمان با يکديگر فعاليت نمی کنند بلکه در موارد زيادديگری نيز با هم تفاوت دارند. به علاوه تلاش در جهت تطابق کامل دو دپارتمان کار مشكلی است. در صورتيکه مستند سازي خيلي دقيقی انجام شده باشد، همسو سازی کليه اهداف کاربردی مي‌تواند ممکن باشد.]3[

وقتي مديريت، گزارشات مبهمی دريافت مي‌كند،‌اين امر وی را مجبور به اتخاذ تصميمات بر مبنای سياستها و خصوصيات شخصی مي‌کند .چرا که منابع اطلاعاتی دارای درجه اعتبار کمتری است.‌اين مثالي از بحران اعتبار داده در سيستمهای توسعه يافته امروزی است.]3[

اين بحران شايع و قابل پيش بيني است چرا؟ همانطور كه در شكل 1-3 نمايش داده مي‌شود، به پنج دليل زير:

- وجود داده فاقد مبناي زماني

- وجود داده دارای ضريب تغيير الگوريتمی

- سطوح استخراج مختلف

- وجود مشكل داده خارجي

- وجود منبع داده غير مشترك از ابتدا

دليل اول بحران قابل پيش بيني آن است كه داده فاقد مبناي زماني است. شكل 1-4 يك اختلاف زمان را نشان مي‌دهد. يك دپارتمان داده‌اش را براي آناليز در يك بعد از ظهر يكشنبه استخراج مي‌كند و دپارتمان ديگر در صبح چهارشنبه .آيا دليلی وجود دارد که بگوييم آناليز انجام شده در يك نمونه داده در يك روز همان خواهد شد كه آناليز براي همان داده در روز ديگر؟ البته كه نه. داده درسازمان هميشه در حال تغيير است. بين مجموعه‌های داده آناليز شده كه در زمانهای متفاوت به دست آمده، هر اتفاقی ممکن است واقع شده باشد.]3[

دليل دوم ضريب تغيير الگوريتمی داده است. براي مثال يك دپارتمان براي آناليز حسابهاي قبلي انتخاب مي‌شود. دپارتمان ديگر براي آناليز كليه حسابهاي بزرگ انتخاب مي‌شود.‌ايالازم است ارتباطي بين خصوصيات مشتريهايی وجود داشته باشدكه حسابهاي قديمی دارد و مشتريهايی كه حسابهاي بزرگ دارند؟ مطمئناٌ خير. پس چرا بايد نتيجه خيلي متفاوت هر شخصي را غافلگير كند؟]3[

دليل سوم از دليل اول بسيار بزرگتر است .هر زمان يك استخراج جديد انجام مي‌شود احتمال بروز اختلافات زياد بدليل زمان يا ضريب تغييرالگوريتمی بيشتر مي‌شود. و براي سازمانی كه هشت تا نه سطح استخراج از زمان ورود داده به سازمان تا زمان آناليز آن براي مديريت انجام ‌شده است، امر غير طبيعيي نيست. آنها استخراجها، استخراجهاي استخراجها، استخراجهاي استخراجهاي استخراجها و به همين ترتيب هستند.هر سطح جديد استخراج مشكلاتی که درسطح قبل رخ ‌داده را اغراق آميز مي‌كند.